Asya'da Güvenliğin İnşası ve CICA03-05 Haziran 2010 tarihlerinde "Asya'da Güvenliğin İnşası ve CICA" konulu "5. Uluslararası Türk - Asya Kongresi", CICA üyesi ülkelerin seçkin düşünce kuruluşlarının katılımı ile resmî Zirve'nin hemen öncesinde TASAM tarafından İstanbul'da gerçekleştirilecektir.
Türkiye, CICA (Asya'da İşbirliği ve Güven Artırıcı Önlemler Konferansı) dönem başkanlığını 07-09 Haziran 2010'da gerçekleştirilecek çok taraflı devlet hükümet başkanları katılımlı resmî Zirve'de kurucu ülke Kazakistan'dan devralacaktır. Ülkemizin ve diğer CICA üyesi ülkelerin seçkin düşünce kuruluşları temsilcileri, uzmanları, akademisyenleri, karar alıcıları ve tüm Asya ülkeleri kamuoylarına yönelik düzenlenen söz konusu uluslararası etkinliğin "Asya'da Güvenliğin İnşası" ile bu alanda geliştirilecek politika ve eylem planlarına ciddi katkılar sağlayacağı inancındayız.
TASAM, Asya Kıtası'na ilişkin çalışmalarını belirli temalar üzerine oturtmakta, bu sayede Türkiye ve Asya ülkelerini temsil eden yatırımcılar, politik karar alıcılar, meslek kuruluşları ve bilim adamlarının etkileşime girmesi ve karşılıklı ilişkilerin geliştirilmesine hizmet etmeyi amaçlamaktadır.
Bilindiği üzere, Asya kıtası, yüzyıllar boyunca Pasifik'ten Atlantik'e, Kuzey Denizi'nden Hindistan Altkıtası'na kadar oldukça önemli bir jeostratejik ve ekonomik alan olarak varlığını sürdürmüştür. Bu coğrafya boyunca ticaret, ulaşım ve haberleşme çok güç ve tehlikeli olmuştur. Doğal engeller, değişen ve savaşlarla kesilen sınırlar her zaman için istikrarın önünde ciddi bir engel oluşturmuştur. Oysa küreselleşmenin geldiği noktada ekonomik kalkınma ve refahın olmazsa olmaz koşulu malların, hizmetlerin ve sermayenin şiddetten arınmış, güvenlikli bir mekanda serbestçe dolaşımıdır.
Kuşkusuz Asya Kıtası'nın kendine özgü koşulları, Avrupa Birliği örneğindeki gibi ekonomik ve politik bir entegrasyonu imkansız kılmaktadır. Ancak bu durum, Kıta'nın aktörleri arasında iş birliği temelinde karşılıklı ilişkilerin geliştirilmesine engel değildir.
Bu noktada, "5. Uluslararası Türk - Asya Kongresi" Asya'da Güvenliğin İnşası ve CICA ana teması ile düzenlenecek etkinlik ile hedeflenen, küresel güç mücadelesi ve Asya jeopolitiği bağlamında CICA üyesi ülkelerin mevcut durumları dikkate alınarak, güvenlik alanında yeni iş birliği imkanları ve iş birliği biçimlerinin neler olabileceğinin somut olarak ortaya konulması ve geleceğe yönelik bir perspektif çizilmesidir.
CICA (Asya'da İşbirliği ve Güven Artırıcı Önlemler Konferansı), 3 milyar nüfusu ve 40 milyon kilometre kareyi (tüm kıtanın yaklaşık % 90'nını) kapsayan ve karşılıklı meydan okuma yerine uzlaşma ve diyaloga dayalı özgün bir arena olma yolunda hızla ilerleyen bir yapılanmadır. Kuruluşundan günümüze ülkemiz açısından büyük öneme sahip olan bu yapılanma, Asya kıtasında Türkiye'nin üyesi olduğu yegâne bölgesel güvenlik örgütüdür. Ayrıca, 07-09 Haziran 2010'da gerçekleştirilecek olan Zirve toplantısında Ülkemiz, 2012 yılına kadar dönem başkanlığını kurucu ülke Kazakistan'dan resmen devralacaktır.
Diyalogun eşlik ettiği güvene dayalı CICA süreci, barış ve istikrarı korumak için Asya'nın genelini kapsayan özgün bir güvenlik mekanizması oluşturmayı hedefleyen bir iş birliği süreci olarak 5 Ekim 1992 tarihinde BM 47. Genel Kurul toplantısında Kazakistan Devlet Başkanı N. Nazarbayev tarafından başlatılmıştır. Sonraki dönemlerde hukuksal zemine taşınan ve Sekreterliği kurulan CICA, günümüzde 20 üyesi ve 10 gözlemci üyesi olan bir güvenlik örgütüdür. CICA, Asya bölgesinde uzun yıllar devam etmekte olan anlaşmazlıkları, doğrudan taraflar veya çatışmalardan zarar görenler arasında diyalog yürütme ve istişare yoluyla ulaşmayı hedeflemektedir.
22 Ekim 2004 tarihinde Almatı'da, ülkemizi temsilen dönemin Dışişleri Bakanı Abdullah Gül'ün de aktif rol aldığı CICA Üye Devlet Dışişleri Bakanları II. Toplantısında, Güven Artırıcı Önlemler Kataloğu imzalanmıştır. Belge; askeri, siyasi, ekonomik, çevresel ve insani boyutlarla birlikte kıtadaki yeni endişe ve tehlikeleri önleme ve çözme konularını kapsamaktadır. "CICA Güven Artırıcı Önlemler Kataloğu" temelinde "CICA Güven Artırıcı Önlemlerin Gerçekleştirilmesine İşbirlikçi Yaklaşım" adı verilen faaliyet belgesi düzenlenmiştir. Anılan belge, Bangkok'ta Mart 2007'de düzenlenen CICA Üst Düzey Temsilciler Komitesi Olağan Toplantısı"nda kabul edilmiştir.
Dönem içerisinde 7 üye ülke, güven artırıcı önlemlerle ilgili farklı projelerin koordinatörlüğünü kabul ederek, ilgili projeleri hayata geçirme konusunda hazır olduklarını beyan etmişlerdir. Örneğin; Azerbaycan, enerji transferinde güvenli ve elverişli ulaşım koridorları sistemi oluşturma; İran, uyuşturucuyla mücadele ve ulusal çapta olağanüstü hal durumu yönetimi; Kazakistan, insani yardım; Kore Cumhuriyeti, bilişim teknolojisi ve enerji güvenliği alanında iş birliği; Rusya, ekonomik iş birliği; Tacikistan, turizm ve nihayet Türkiye, yeni endişe ve tehditler konusunda koordinatörlüğü üstlenmiştir.
Ayrıca, küresel mali krizi ortamında CICA bünyesinde (G-20 benzeri) A-20 Forumu'nun oluşturulması öngörülmektedir. Söz konusu teklif 18 Haziran 2009 tarihinde Boao Asya Forumu'nda Kazakistan Devlet Başkanı N. Nazarbayev tarafından ortaya atılmıştır.
Aralarında anlaşmazlık ve çatışmaların yaşandığı taraflar (Hindistan ve Pakistan, İsrail ve Filistin), yıllardır devam eden dondurulmuş problemleri çözüm yoluna sokan müzakerelere CICA Zirve ve Toplantıları kapsamında başlamışlardır. CICA'nın inisiyatifleri; çağdaş dünyanın değerlerini pekiştirmeye, barışı ve bütünleşme fikirlerini yaygınlaştırmaya, Asya halklarını yakınlaştırmaya ve bölgesel entegrasyona yöneliktir. Söz konusu inisiyatifler, kurucu ülke olan Post-Sovyet ülkesi Kazakistan'ın uluslararası arenadaki rolünü de pekiştirerek, 2010 AGİT Dönem Başkanlığı ve 2011 İKÖ Dönem Başkanlığı görevlerini üstlenmesinde etkili olmuştur. CICA 2010 -2012 Dönem Başkanlığı görevinin ise kıtadaki çatışmaların önlenmesi ve çözüme kavuşturulması hususundaki rolünün bilincinde olan Türkiye'ye teklif edilmesi, ülkemize gösterilmiş olan güvenin en bariz tezahürüdür.
21. yüzyılda ekonomik ve siyasi rekabetin merkezi olarak şekillenen Asya kıtasında ülkemizin CICA gibi önemli uluslar arası örgütün iki yıllığına dönem başkanlığını üstlenmesi kanaatimizce tarihsel bir olgudur. AGİT benzeri bir yapılanma ile kurulan CICA'nın Asya'da ekonomi başta olmak üzere tüm parametrelerin güvenlik temelinde istikrara ulaşması için -ülkemizin öncülüğünde - önemli bir rol üstleneceğini öngörüyoruz.
Türkiye'nin Asya'da üye olduğu yegane güvenlik örgütü CICA üzerinden kıta bazlı ve büyük ölçekli siyasi inisiyatiflerini düzenlenecek resmi zirve ile birlikte uygulamaya başlayacağı kanaatindeyiz. Bu süreçte hem ülkemizin her parametrede Asya'da etkinliğinin güçlenmesine hem de güçlendirilen bu etkinliğin ekonomi başta olmak üzere tüm sektörlerde maksimum geri dönüşümüne, kurumsallaşmasına sivil stratejik katkı sağlamak üzere söz konusu Kongre'de aşağıdaki başlıklar irdelenecektir.
• Enerji Alanında İşbirliği
• Trans-Avrupa Enerji Ağları ve Türkiye
• Enerji arz güvenliği, talep planlaması ve tedbirler
• TRACECA Projesi ve ulaşım ağlarının fiziksel güvenliği
• ABD ve AB'nin enerji arz güvenliği politikaları
• Bölgesel Güvenlik ve Asya Jeopolitiği
• Silahsızlanma
• Terörizm- Radikalizm
• Ortak güvenlik politikaları
• Askeri iş birliği konuları
• Şanghay İşbirliği Örgütü çerçevesinde yeni güvenlik yaklaşımları
• Demokrasi ve İnsan Hakları
| < Önceki | Sonraki > |
|---|